Naaktstrandje Delftse Hout
De Togacolumn: uit de NRC

Onverwacht menselijk naakt en andermans vrijheid

Hoe relativerend kan menselijk naakt zijn? Terwijl we gebukt gaan onder nieuws over gewelddadige aanslagen van IS, videobeelden van gruwelijke onthoofdingen, vluchtelingenproblematiek, executies in Saudi-Arabië en de crisis in de Oekraïne, maakt het recreatiegebied de ‘Delftse Hout’ zich op voor een nieuw rechterlijk oordeel over een probleem van plaatselijke aard. Een kwestie in de periferie van strafwaardige gedragingen. Toch houdt het de gemoederen flink bezig, ook elders dan in Delft. Wat is hier aan de hand? Een groep personen die in het voorjaar van 2013 naakt gerecreëerd heeft op het voormalige naaktstrand in de Delftse Hout is daar voor beboet. Sindsdien – en inmiddels tot aan de Hoge Raad en weer terug - wordt er getwist over de toelaatbaarheid van recreërend naakt in de Delftse Hout. Volgens de wet is naaktrecreatie op een openbare plaats die daarvoor niet geschikt is, strafbaar. Deze regel strekt tot bescherming van de openbare orde, vanwege de onrust en aanstoot die zouden kúnnen ontstaan door ‘onverhoedse confrontatie’ met menselijk naakt. De vraag of hiervan in de Delftse Hout sprake is, hangt nog steeds in de lucht.

De recreatieplas de Delftse Hout wordt door één aaneengesloten strandje met ligweiden omringd. Het naaktstrand ging naadloos [1] over in het “geklede strand” en wordt niet begrensd door bomen of struiken. Het betreft een open plek aan het water. Van dat water [2] wordt gebruik gemaakt door onder andere een surfvereniging. Er liggen [3] campings en speeltuinen, een hertenkamp en een kinderboerderij. Het gebied wordt bezocht door een breed publiek: [4] gezinnen met kleine kinderen, wandelaars, fietsers, ruiters, skaters, watersporters, hondenbezitters en zonaanbidders. En dus ook door naaktrecreanten. Gekleed en ongekleed publiek maakten gebruik van dezelfde faciliteiten, waaronder wc’s [5] en een kiosk [6]. Omdat het naakt bij de voorbijgangers onrust veroorzaakte, werd deze plek door de plaatselijke bestuurders niet [7] meer geschikt geacht voor ongeklede recreatie.

De toetsing van de vraag of een plaats geschikt of ongeschikt is voor ongeklede recreatie is overgelaten aan de strafrechter en afhankelijk van de feiten en (locale) omstandigheden, zoals de aard, ligging en grootte van de terreinen. Het gaat om aspecten als de herkenbaarheid van het terrein en om het zicht vanaf de openbare weg. Duidelijk is dat als het gebeuren plaats vindt in een drukke winkelstraat, of daarmee te vergelijken plaatsen, zoals postkantoren, openbaar vervoerstations en dergelijke, het buiten twijfel is dat er sprake is van een overtreding. Maar niet als het gaat om een met rood lint afgezet treinstation dat het decor vormt van de filmset van een nieuwe aflevering van de serie ‘Moordvrouw’, waarin een naakte figurante wordt gepositioneerd als een van kleding ontdaan lijk. Een georganiseerde naaktfietstocht in openbaar natuurgebied, zoals de Veluwe, kan bijvoorbeeld weer wel te ver gaan, omdat een niets vermoedende wandelaar ‘onverhoeds’ met een veelheid aan fietsend bloot zou kunnen worden geconfronteerd. Om het nog lastiger te maken: het begrip ‘geschikte plaats’ is bovendien niet alleen afhankelijk van de lokale omstandigheden, maar kan in de tijd evolueren. Het kan zelfs afhankelijk zijn van het tijdstip van de dag. Het hangt bovendien af van de heersende maatschappelijke opvattingen.

De naaktrecreanten van de Delftse Hout werden in twee instanties vrijgesproken. De vrijspraak van het Hof berustte op de overweging dat alleen in die gevallen waarin een voor het openbaar verkeer bestemde plaats evident niet voor ongeklede recreatie geschikt is, van een overtreding sprake kan zijn. Evident niet geschikt betekent in de visie van het Hof in dit verband dat ‘objectief oordelende en redelijk denkende mensen over die niet-geschiktheid in een concreet geval redelijkerwijze niet van mening kunnen verschillen’. Het Openbaar Ministerie ging in cassatie en legde de zaak voor aan de Hoge Raad.

De Hoge Raad oordeelde vorige maand dat het Hof de wet te strikt heeft uitgelegd door de eis van evidentie te stellen en dat de zaak over moet. Het gaat niet om zwart-wit situaties, maar om vele tinten grijs. Het is maar net hoe je er tegen aan kijkt: sommigen zijn voor ‘vrijheid blijheid’, anderen nemen daar nou juist aanstoot aan en willen niet worden geconfronteerd met andermans vrijheden. Op het kleine stukje groen van de Delftse Hout zien we verschillende levensstijlen, (religieuze) overtuigingen en (morele) opvattingen met elkaar botsen. In al zijn eenvoud legt deze kwestie onverhoeds de kern van omvangrijkere wereldproblematiek bloot.

Hieronder de opmerkingen van deze site:

[1] Aan de zijde van het drukke geklede strand wordt het naaktstrand redelijk afgeschermd door het toiletgebouwtje, bomen en bosschages. 

[2] Voor het naaktstrand ligt een zwemzone van circa 40 meter, afgebakend van het overige water. Het water voor het naaktstrand kan dus niet worden gebruikt door surfers.

[3] Er ligt maar één camping en maar één speeltuin in de Delftse Hout. Echter deze liggen niet aan De Grote Plas. Ook het hier genoemde hertenkamp en de kinderboerderij liggen op geruime afstand van De Grote Plas.

[5] Uit een brief van de gemeente Delft blijkt:
"Het naaktstrand is gelegen ter hoogte van parkeerplaats nummer 4 aan de Tweemolentjeskade en beschikt over een eigen toiletvoorziening. Parkeerplaatsen 1 t/m 3 zijn ter hoogte van het overige gedeelte strand en ook hier zijn aparte toiletvoorzieningen aanwezig. Het is dus zeker niet zo dat de recreanten en de bezoekers van het naaktstrand door elkaar hoeven te lopen."



Overigens stond het toilet vroeger midden op het naaktstrand. Door bezuinigingen is bij de modernisering het toiletgebouwtje afgebroken en is op de grens van het naaktstrand een nieuw toilet geplaatst, zodat dit gedeeld kon worden. Het toilet wordt door de meeste bezoekers van het naaktstrand gekleed bezocht.

Op de recreatiestranden in de Delftse Hout zijn slechts twee toiletten aanwezig. Gezien de geclaimde bezoekersaantallen (6000 tot 10000, op warme dagen) is dit veel te weinig. Uit een Wob-verzoek blijkt dat de gemeente Delft niet beschikt over gegevens die betrekking hebben op de bezoekersaantallen in de Delftse Hout. Het Wob-verzoek bevat wel een overzicht van het toilet gebruik in de Delftse Hout:

	2012	2013	2014	2015
miva	8976	9714	8966	9723
urinoir	2431	2545	2448	2835
naaktstrand	2835	3152	3297	3603

[6] Van de kiosk (alleen op drukke dagen in juli en augustus geopend) op circa 200 meter vanaf het naaktstrandje, wordt door bezoekers van het naaktstrand beperkt gebruik gemaakt. De kiosk wordt uitsluitend gekleed bezocht. Dit geldt ook voor de verrijdbare snackwagen die soms op het textielstrand staat.